Doğada meydana gelen, can ve mal kaybına neden olan olaylara yıkıcı doğa olayları denir. Deprem, volkanik patlamalar, sel, kasırga ve heyelanlar yıkıcı doğa olaylarındandır.
DEPREM
Yer kabuğu parçalardan oluşur. Bu parçalara levha denir. Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin yeryüzünü sarsma olayına deprem denir. Ana depremden önce meydana gelen küçük sarsıntılara öncü deprem, ana depremden sonra oluşan ve ana depremin büyüklüğünü geçmeyen sarsıntılara artçı deprem adı verilir. Depremin büyüklüğü deprem ölçer (sismograf) adı verilen aletle ölçülür. Depremle uğraşan bilim insanlarına deprem bilimci (sismolog) denir. Deprem şiddeti, depremin binalar ve insanlar üzerinde meydana getirdiği hasarın derecesidir.
Deprem Öncesinde Yapılması Gerekenler
Ø Öncelikle deprem çantası hazırlanmalı ve aile afet planı yapılmalıdır.
Ø Raflar duvara emniyetli bir şekilde sabitlenmelidir.
Ø Ağır ve büyük eşyalar alt raflara yerleştirilmelidir.
Ø Kavanozlar ve şişeler kilitli ya da mandallı kapalı dolaplarda muhafaza edilmelidir.
Ø Tablo ve ayna gibi eşyalar yataktan, kanepeden veya insanların oturduğu herhangi bir yerden uzaktaki duvara emniyetli bir şekilde sabitlenmelidir.
Ø Tavandaki ağır objeler ve aydınlatma araçlarının bağlantıları sağlamlaştırılmalıdır.
Depremde Yapılması Gerekenler
Ø Öncelikle sakin olmalısınız.
Ø Evdeki yanan ocakları, vanaları kapatmalısınız.
Ø Evden hemen çıkmayı düşünmeyin, kendinizi bulunduğunuz yerde emniyete almaya çalışın.
Ø Sarsıntı sırasında başınıza düşecek cisimlerin olduğu yerler tehlikelidir.
Ø Çök, Kapan ve Tutun taktiği uygulanmalı.
Ø Deprem sona erince düzenli bir şekilde dışarı çıkmalıyız.
HEYELAN
Yağışların etkisiyle toprağın alt tabakalarının gevşemesi sonucu üst tabakanın yerinden oynayarak hareket etmesine heyelan denir. Eğimin fazla olması, yağışlar, toprağın yapısı ve depremler heyelana sebep olan etkenlerdendir.
Ø Yerleşim yerleri heyelan ihtimali olan bölgelere kurulmamalıdır.
Ø Özellikle eğimli arazilerde doğal bitki örtüsü korunmalıdır.
Ø Ağaçlandırma yapılmalıdır.
Ø Suyun kolayca akıp gitmesi ve heyelana sebep olmaması için yamaç boyunca su kanalları açılmalıdır.
Ø Heyelan ihtimali olan yamaçlarda İstinat duvarı yapılmalıdır.
SEL
Belli bir bölgede buluna toprağın tamamen ya da kısmen su altında kalması durumuna sel denir. Bir akarsu ya da nehrin şiddetli yağışlar sonucunda yatağından taşması ya da deniz suyunun fırtına sonucunda karaya sürüklenmesi sele sebep olabilir.
Sel Öncesinde Alınabilecek Önlemler;
Ø Yerleşim yerleri akarsu ve dere yataklarına yapılmamalıdır.
Ø Çevredeki yeşil alanlar arttırılmalıdır.
Ø Sel tehlikesi bulunan eğimli yamaçlarda teraslama ve ağaçlandırma yapılmalıdır.
KASIRGA
Hızları saatte 120 km ve daha fazla olabilen kuvvetli rüzgarlara kasırga denir. Okyanuslar üzerinde oluşan kasırgalar belli yollar üzerinden karalara doğru gelir. Genellikle hortumlara da sebep olur. Oldukça yıkıcı etkileri vardır. Ciddi can ve mal kaybına sebep olabilir.
HORTUM
Sıcak hava bölgelerinde soğuk hava ile sıcak havanın dar bir alanda aniden yer değiştirmesi ile oluşan ve hızlı bir şekilde kendi etrafında dönen rüzgarlara hortum denir.
TSUNAMİ
Deprem, toprak kayması veya volkan patlaması gibi yer hareketleri, deniz tabanında alçalmaya ya da yükselmeye neden olur. Bu süreçte oluşan dev deniz dalgalarına tsunami denir.Genellikle okyanuslarda görülürler. Bu dev dalgalar kıyıya ulaştığında büyük su baskınlarına neden olur.
VOLKANİK PATLAMALAR
Yer altındaki sıcaklığı çok yüksek olan erimiş kayaların (magma) yer kabuğundaki açıklıklardan püskürerek dışarı çıkmasına volkanik patlama denir. Püskürme sırasında yüzeye çıkan magmaya lav denir. Lavlar çok yüksek sıcaklıkta olduğu için etrafına zarar verir.
Yanardağ Patlamalarına Karşı Alınabilecek Önlemler;
Ø Yanardağa yakın bölgelerde yerleşim alanları oluşturulmamalıdır.
Ø Aktif yanardağların uzağında durulmalıdır.
Ø Ülkemizde aktif yanardağ yoktur.
