Birbiri ile temas halinde olan yüzeyler arasında harekete zıt yönde ortaya çıkan kuvvete sürtünme kuvveti denir.
Cisimle yüzey arasındaki sürtünme kuvveti yüzeyin cinsine bağlıdır. Az pürüzlü(kaygan) yüzeylerde girinti ve çıkıntı az olduğundan sürtünme kuvveti az olur. Pürüzlü yüzeylerde girinti ve çıkıntı fazla olduğundan sürtünme kuvveti çok olur.
Ø Sürtünme kuvveti temas gerektirir.
Ø Cismin hareketine zıt yöndedir.
Ø Duran bir cismi harekete geçirmez.
Ø Olumlu ve olumsuz yönleri olabilir.
Sürtünmenin Olumsuz Yönleri
Ø Hareketin zorlaşması,
Ø Sürtünme nedeniyle kapıların gıcırdaması,
Ø Elbiselerimizin aşınarak eskimesi,
Ø Kapı, pencere vb. gıcırdaması,
Ø Hareketli makine parçalarının aşınması,
Alınacak Önlemler;
Ø Makinelerin hareketli parçalarının yağlanması
Ø Hareketli araçlara tekerlek takılması
Ø Fatih’in gemilerin altını yağlayarak karada hareket ettirmesi
Ø Gıcırdayan kapıların yağlanması
Sürtünmenin Olumlu Yönleri
Ø Düşmeden kolayca yürüyebilmemiz,
Ø Yazı yazabilmemiz ve yazdıklarımızı silebilmemiz,
Ø Paraşütçülerin yavaşça yere inmesi,
Ø Dağcıların dağa tırmanabilmesi,
Ø Eşyaların koyduğumuz yerde kalmaları,
Ø Frene basıldığında aracımızın durması,
Alınacak Önlemler;
Ø Kışın araba lastiğine zincir takılması ya da kar lastiği kullanılması,
Ø Merdivenlerde kaydırmaz bant kullanılması,
Ø Haltercilerin halteri kaldırmadan önce ellerine toz sürmesi,
Ø Futbolcuların ayakkabı tabanlarının dişli yapılması,
Ø İş makinelerinin teker dişlerinin daha büyük olması,
Hava Ortamında Sürtünme Kuvveti
Bir cisim hava ortamında hareket ederken de cisme sürtünme kuvveti etki eder. Hava ortamında hareket eden cisimlerle hava arasındaki sürtünmeye hava direnciveya hava sürtünmesi denir. Paraşütün yere yavaşça inmesinin, salıncakta sallanan çocuğun bir süre sonra durmasının sebebi hava sürtünmesidir. Hava direnci, cismin hareketine zıt yöndedir ve cismin hareketini zorlaştırır.
v Hava ve kara ortamında hareket eden cisimler, karşılaşacakları hava direncine göre tasarlanır.
Ø Uçaklar hava direncini azaltacak şekilde tasarlanırken, paraşütler hava direncini artıracak şekilde tasarlanır.
Ø Yelkenliler hava direnci sayesinde hareket ederler.
Ø Göçmen kuşlar “V” şeklinde uçarak hava direncinden daha az etkilenirler.
Ø Jet uçakları ve yarış otomobilleri hava direncinden en az etkilenecek şekilde tasarlanırlar.
Ø Bisiklet yarışçıları hava direncinden az etkilenmek için bisikleti başlarını öne eğerek sürerler.
Sıvı Ortamda Sürtünme Kuvveti
Su ile su içerisinde hareket eden cisimlerin yüzeyleri arasındaki kuvvete su direnci veya su sürtünmesidenir. Su direnci cismin hareketini zorlaştırır.
Su içerisinde hareket eden cisimler karşılaşacakları su direncine göre tasarlanırlar.
Ø Gemilerin “V” şeklinde yapılması su direncini azaltır.
Ø Sürat tekneleri daha hızlı gidebilmesi için daha sivri uçlu yapılırlar.
Ø Dalgıçların özel kıyafetleri su direncini azaltır.
Ø Yüzücülerin yarışa başlarken suya ellerini birleştirerek atlamaları su direncini azaltır.
