“RIE” sözcüğü “Resources for Infant Educarers“ cümlesinin kısaltmasıdır. 1978’de Tom Forrest tarafından kurulmuştur. Dünya çapında bebek/çocuk eğitiminin kalitesini artırmaya odaklanmış, kâr amacı gütmeyen bir oluşumdur. Felsefe çocuk gelişim konusunda önemli yeri olan Magda Gerber’in “saygıdeğer” yaklaşımını kendine temel almıştır.
1-“Özgün Çocuk” kavramı vurgulanır
Felsefenin en önemli noktası çocuğa saygı duymaktır. Çocuk/bebek ne kadar küçük olursa olsun onu iradesiz bir varlık olarak değil kendine özgü bir birey olduğunun bilincinde olarak davranmaktır. RIE’nin de ana hedefi özgünlük/otantikliktir. RIE ‘ye göre özgün çocuk; güven duygusu olan, özerklik sahibi, yetkin-yeterli olan bireydir.
2- Süreyi çocuk belirler
RIE, çocuğun yetkinliğine ve yeterliliğine inanır. Çocuk ihtiyaç duyduğu şeyi öğrenmek için keşfetmeye kendiliğinden geçer. Bebeğe duyulan güven sonucunda, yetişkin yardımı sadece gerekli durumlarda verilir; çocuğun seçtiği deneyimi kendi belirlediği sürece sürdürmesine fırsat tanınır. Onların oyunlarının yarıda kesilmesi, onlara yapılacak en büyük saygısızlıklardan biridir.
3- Öğretmek yerine, öğrenebileceği ortam oluşturulur
RIE, çocuğa duyduğu güven, çocuğun yetkin olduğu inancı ile çocuğun iletişimini ve ihtiyaçlarını anlayabilmek için onu dikkatle gözlemler. Çocuğu gözlemledikçe ilk 3 yıl içinde öğrenme becerisinin ve hızının ne kadar çok fazla olduğu fark edilir. Çocuğun yaşı büyükçe ona bir şeyler öğretmek yerine, öğrenebileceği ortamların sunulması öncelik kazanmaya başlar.
4- Küçük yaşlardan itibaren özbakım becerilerinde işbirliği vurgulanır.
RIE, bakım aktivitelerinde (besleme, banyo yaptırma vb.), bebek ne kadar küçük olursa olsun bu aktivitelerde aktif bir katılımcı olması gerektiğini belirtiyor. Yani eğer çocuğumuza banyo yaptırıyorsak, onunda elinde bir lif olup kendini banyo esnasında aktif bir katılımcı olması gerekiyor. Bu aktiviteler sırasında ebeveynler işbirliği, yakınlık, karşılıklı keyif, etkileşim için fırsat yaratır. Bakım aktivitelerinde sakin, yavaş ve keyifli ortam sayesinde, çocuk enerjisini doldurur ve yetişkinlerinin yardımını en az düzeyde tutarak etrafı keşfetmeye hazır olur. Bu süreçte zamanla işbirliği devam ederken, yetişkinin yardımı azalır. (bkz. yapı iskelesi tekniği)
5- Sınırlar net
RIE yaklaşımına göre ebeveynler çocuklarına güvenli ve öğrenmeye fırsat tanıyan nesnelerin/aktivitelerin olduğu ortamlar oluşturmalıdır. Bu ortamlardaki sınırlar ve limitler netçe çocuğa ifade edilir, beklentiler hakkında çocuk ile konuşulur. Bu yaklaşım ile disiplin sağlanır.
Magda Gerber’in hocası olan Emmi Pikler’in RIE ile aynı olan 7 rehber prensibi:
- Özellikle bakım aktiviteleri sırasında çocuğunuza tüm dikkatinizi verin
- Yavaşlayın (Fiziksel hem de ruhsal olarak)
- Bakım aktiviteleri sırasında çocuğunuzla güveni ve ilişkinizi kuvvetlendirin.
- Çocuğunuzla beraber aktiviteleri yapın, çocuğunuz için değil ikiniz için yapın.
- Bebeğinizi asla hazır olmadığı aktiviteye/pozisyonuna kendi isteğiniz doğrultusunda sokmayın. Sınırları siz belirleyin.
- Çocuğunuzun kesintisiz oyun zamanının olmasına özen gösterin.
- Bebekler/Çocuklar her zaman ihtiyaçlarının ipucu sinyallerini verir. Bu işaretleri saygılı şekilde farkında olduğunuzu hissettirin.
RIE’nin ebeveynlere sunduğu birkaç pratik öneri:
- Bebeği yatay pozisyondan kaldırmadan önce ona ne yapacağınızı söyleyin.
- Çocuğunuz ile birlikte hareketleri yapın, onun için veya onun yerine yapmayın.
- Çocuğunuzun problemi deneyimlemesine izin verin. Kendisinin sorunu çözmeye çalışması, sıkıntı durumunu hissetmesi, onun ebeveynine ihtiyaç duyduğunda size gelmesi önemlidir.
- Açık ve net olun. Dürüst olun. Duygu çelişkisi yansıtan ebeveynlerin çocukları sürekli şikayet eden yapıda olur.
- Çocukların beklentilere ve kuralları bilmeye ihtiyaçları vardır. Disiplin güven hissinin tamamlayıcı köklerindendir. Hiç “Hayır” denilmeyen bir çocuk ihmal edilmiş bir çocuktur.
- Çocukların her zaman mutlu olması gerektiği varsayımı yanlıştır. Hayat bu şekilde değildir. Çocuklar bu durumu geç yaşlarında fark ettiklerinde hayatı korkutucu ve zor olarak tanımlayacaklardır.
Hayata nasıl bir yetişkin hazırlamak istiyorsak, onu yetiştirme sürecini öyle organize etmeliyiz.
Saygı ve Sevgi ile
