Helis Eğrileri ve Yaşamdan Örnekler

761

Helis Eğrileri ve Yaşamdan Örnekler

Helis (sarmal, heliks veya helezon), burgu şekilli, üç boyutlu bir şekildir.Geometrik olarak, 3 boyutlu uzayda, sabit birdoğrultu ile her noktasındaki teğeti arasındakiaçı sabit ise böyle bir eğriye helis diyoruz. Sarmallar dönüş yönlerine göre sağ elli veya sol elli olarak nitelendirilirler. Sağ elli bir sarmal şöyle tanımlanabilir: hayalinizde sarmalı sağ elinizle tutun, baş parmağınız sarmalın eksenine paralel yönde olsun, diğer parmaklarınızı da sarmalın oyuklarının içine yerleşsin. Eğer parmaklarınızın uçları başparmağınıza doğru yönlenmişse sarmal sağ ellidir. Yoksa, sol elli.

Çoğu vida sağ-elli sarmal şekillidir.Bir vidanın ilerleyişinde yörüngemiz bir helis eğrisidir

Bir çift sarmal, geometrik anlamda, aynı eksene sahip iki eşleşik sarmaldır, bunlardan biri ötekinin eksen boyunca ötelenmiş halidir. Ötelenmiş sarmala örnek olarak Mimar Sinan’ ın Edirne’deki Selimiye Camii’nin üç merdivenli minarelerinde helis eğrisinin en güzel uygulamalarından birini göstermiştir.Minareler hem üçer şerefeli, hem de olabildiğince ince olacaktı. Ayrı merdivenleri kullanan kişiler de birbirini görmeyecekti. Bunu ancak mükemmel matematik bilgisi ile mimarî dehasını birleştirebilen Koca Sinan yapabilirdi.

Helis, sarmaşık bitkisinin ağaca tırmanırken çizdiği eğridir. Bu eğri bir yüksekliği en kısa mesafede tırmanma problemini çözer. Bir fasülyenin çubuğa sarılırken izlediği yol bir helis eğrisidir. Kuzey ve güneyyarım kürede sarılma yönleri farklıdır. DNA nın yapısında moleküllerin dizilişi helis eğrisişeklindedir.