Kısaca; Özellikle uluslararası alanda faaliyet gösteren işletmelerin, ticari işlemlerine bağlı olarak ortaya çıkan risklerden korunmaları işlemlerine HEDGING denmektedir.
İşletme İçi Hedging Yöntemleri
Nakit akımlarının, varlıkların ve borçların dikkatli yönetimi ile işletmenin bilanço yapısını kontrol etmek suretiyle riskin azaltılması işlemeni ifade eder (Büker vd., 2011).
Bu bağlamda işletme içi yöntemleri temel olarak bilanço düzenlemelerine dayalıdır ve işletme kaynaklarından yararlanılması ile riskler sınırlandırılır. İşletme içi hedging yöntemleri çakıştırma (matching), eşleştirme (ofsetting), alacak ve borçların netleştirilmesi (netting), nakit akışlarının zamanlaması (leading ve lagging), döviz sepetleri (currency baskets), ulusal para ile faturalandırma olarak gruplandırılabilir.
Çakıştırma (Matching):İşletmelerin özellikle kur riskinden korunmak üzere gelir ve ödemelerini zaman ve miktara göre düzenlemesi olarak tanımlanabilir.
Eşleştirme (Ofsetting): Temel olarak bilançodaki bir aktifi, benzer özellikler içeren bir pasif ile eşleştirme işlemi olarak tanımlanabilir.
Alacak ve Borçların Netleştirilmesi (Netting):Özellikle birçok ülkede faaliyet gösteren işletmelerin farklı birimleri arasında gerçekleşen bir yöntemdir. Uluslararası faaliyet gösteren işletmelerin farklı birimleri, her biri farklı döviz üzerinden alacaklı ve borçlu olabilirler. Netleştirme yöntemi temel olarak işletmenin bağlı farklı birimleri arasında
gerçekleşmektedir. Yöntemde, farklı birimler arasındaki aynı veya denk dövizlerdeki dönem sonu borçları önceden belirlenir ve belirlenen net tutar üzerinden korunma işlemi gerçekleştirilir. Yöntem, merkezi kontrolün artmasına ve işlem maliyetlerinin azalmasına olanak sağlamaktadır.
Nakit Akışlarının Zamanlaması (Leading & Lagging): Uluslararası faaliyet gösteren işletmeler yapmış oldukları ithalat ve ihracat işlemlerine bağlı olarak farklı döviz cinsinden borç ve alacağa sahip olabilirler. Diğer yandan işletmenin alacaklı veya borçlu olduğu dövizler den bir kısmı zaman içerisinde değer kazanırken bir diğer kısmı ise değer kaybedebilir. Bu nedenle söz konusu risklere sahip işletmeler, dövize bağlı alacak ve borçlarının öne alınması veya ertelenmesi ile korunma sağlayabilirler. Diğer bir ifadeyle işletmeler, tahminlere bağlı olarak nakit akımlarının zamanlamasını değiştirmek yoluyla korunma sağlayabilir.
Döviz Sepetleri (Currency Baskets): Döviz kuru riskine sahip işletmeler, portföy yaklaşımını baz alarak söz konusu risklerini azaltabilirler. Yöntem ile aktif ve pasifler, belirli bir döviz sepeti cinsinden belirlenebilir. Diğer bir ifadeyle döviz sepetleri, belirli sayıda dövizin değerlerinin ağırlıklı ortalaması olarak belirlenen bileşik para birimleridir. Sepette yer alan bazı dövizlerin değeri düşebileceği gibi bazı dövizlerin değeri artabilir.
Ulusal Para ile Faturalandırma: Uluslararası faaliyet gösteren ve rekabet gücü yüksek olan işletmeler her zaman olmasa bile işlemlerini kendi ulusal parası ile faturalayarak döviz kuru riskinden korunabilirler.
Forward Kontratlar (Alivre Sözleşmeler):İlkel haliyle kullanımı çok eskilere daya-nan forward kontrat iki taraf arasında yapılan, belirli miktardaki varlığın belirli bir zaman ve mekanda üzerinde anlaşılan fiyat üzerinden alım veya satımını garanti eden bir sözleşmedir.esi için forward piyasada alım yapması gerekmektedir.
Future Kontratlar (Vadeli İşlem Sözleşmeleri):Future kontrat borsalarda işlem gören, alıcının dayanak varlığı karşı taraftan satın almayı kabul ettiği, karşı tarafın ise satmayı kabul ettiği ileri tarihli standart türev araçlardır
Opsiyon Sözleşmeleri: Opsiyon sözleşmesi alıcıya belirli bir malı gelecekteki bir tarihte belirli bir fiyattan alma ya da satma hakkı tanıyan bir türev üründür.
Swap Opsiyon (Swaption): Alıcı diğer bir ifadeyle primi ödeyen taraf kontratta belirlenen zamanda bir faiz swapını devreye sokma hakkına sahiptir. Vade tarihinde opsiyon alıcısı hakkını kullanmadığı takdirde swaption sözleşmesi sona erecektir, alıcı hakkını kullandığı takdirde ise taraflar faiz swapının tarafları olacak ve işlem faiz swapı olarak devam
edecektir. Swap opsiyonları tezgahüstü piyasalarda işlem görmektedir.
