Çoklu Zeka Kuramı
Bundan yaklaşık 40 yıl kadar önce Amerika’da bir psikolog olan Howard Gardner devrim niteliğinde bir teori ortaya atıyor:
“HER ÇOCUK FARKLI ÖĞRENME STİLİNE SAHİPTİR!”
Bu teorisinden yola çıkan genç psikolog Gardner araştırmaları ile insan zekasının 8 alt başlığı olduğunu 9. üzerine çalıştığını öne sürüyor. Buna da “Çoklu Zeka Kuramı” adını veriyor. İşte bu 8 alt basamak ise:
1) Uzamsal Zekâ
2) Kinestetik Zekâ
3) Müziksel Zekâ
4) Sözel Zekâ
5) İçsel Zekâ
6) Sosyal Zekâ
7) Matematiksel Zekâ
8) Doğasal Zekâ
Ve Gardner ekliyor,
Her çocukta bütün zeka alanları bulunur ama bazıları daha baskındır. Baskın olan zeka türü çocuğun en kolay öğrendiği yoldur. Bir çocukta 5 zeka türü de baskın olabilir 1 zeka türüde. Ama mutlaka en az birinde yeteneklidir.
Yani arkadaşım her çocuk farklı bir öğrenme stiline sahiptir. Sana, bana, bize düşen o çocuğun hangi öğrenme stili ile daha kolay öğrendiğini bulmak oluyor.
Konu ile ilgili sevdiğim bir karikatür var.
Bu karikatürde aslında tam bizim anlatmak istediğimizi anlatıyor. Bir çocuk müziksel zeka alanı onun öğrenmesinde en yetenekli olduğu alansa ve ben ona ona matematiksel zeka yolunda öğrenmeye zorluyorsam, çocukcağızım öğrenemiyorsa… Sorun çocukta mı, bende mi, seçtiğim öğretme türünde mi? Yani arkadaşım filler ağaca tırmanamaz. Balıklarda, penguenlerde, foklarda…
Peki benim çocuğum/öğrencim hangi öğrenme türünde daha yetenekli?
Uzamsal / Görsel Zekası Baskın Çocuk
- Özel yaşamlarında genellikle düzenli ve titizdirler.
- Sözlü talimatları takip etmekte zorlanırlar.
- Harita, poster, şema, grafik gibi görsel araçlarla kolay öğrenirler ve bu araçlarla öğrendiklerini kolay hatırlarlar.
- Kurallara uymak ve disiplinli olmak en büyük özellikleridir.
- Karmaşık ve ne olacağı belli olmayan işlerde huzursuz olurlar.
- Plansızlık onlar için huzursuzluk demektir.
- Mükemmellik onlar için önemlidir.
- Hızlı konuşurlar, iyi gözlemcidirler..
- Kitapları severler
Kinestetik Zekası Baskın Çocuk
- Kinestetikler dünyayı adeta vücutları ile hisseder ve o dünyayı anlamak içinde tüm vücutlarını kullanırlar.
- Sürekli hareketlidirler, yerlerinde duramazlar, aktif olmayı severler.
- Plan ve programdan fazla hoşlanmazlar.
- Monoton ve yavaş konuşurlar, az ve öz konuşmayı severler.
- Dokunmak onlar için en kolay iletişim kurma yoludur.
- Düşünürken aşağı doğru bakarlar, dağınıktırlar.
Müziksel Zekası Baskın Çocuk
- Dünya onlar için kocaman bir konservatuardır.
- Çevresindeki bütün seslere karşı farkındalığı çok yüksektir.
- Ritim tutmayı sever, başarıyla yapar.
- Müzik aleti çalmakta zorlanmazlar, kimi zaman eğitimsiz bile çalabilirler.
Sözel-İşitsel Zekası Baskın Çocuk
- Ses ve müziğe duyarlıdırlar.
- Sohbet etmeyi grupla çalışmayı severler.
- Genellikle ahenkli ve güzel konuşurlar.
- Daha çok konuşarak, tartışarak öğrenirler.
- Bir şey düşünürken kulak hizasına doğru bakarlar.
- Gözle okuma sırasında hiçbir şey anlamayabilirler.
- Bulundukları ortamlarda gürültüden çok rahatsız olurlar.
- Yazarken noktalama işaretleri, dil bilgisi hataları yapabilirler.
İçsel Zekası Baskın Çocuk
- Bu çocuklar kendilerini iyi tanırlar ve bunu faydaya dönüştürmeye ilgilidirler.
- En önemli özellikleri hedeflerini becerilerine göre inşa ederler.
- Üsteki maddeden yola çıkarak koydukları hedeflere ulaşmakta gayet başarılı olduklarını söyleyebirler.
- Kendi davranışlarını, sosyal etkileyiciler ile birleştirip yorumlama konusunda yetenekli kişiler içsel zekâsı gelişmiş kişilerdir.
Sosyal Zeka Baskın Çocuk
- Bu çocuklar bireysel ve toplumsal davranışları çok iyi analiz eder
- Analizleri sonucunda iyi iletişim yolu geliştirir.
- Karşısındakilerin duygularını anlama ve hatta yönetme konusunda başarılıdırlar.
- Toplum içinde, grup çalışmaları ile öğrenmeyi severler.
- Genelde siyasetçi, eğitmen gibi topluma hitap eden meslek gruplarında başarılı ve mutlu olurlar.
Matematiksel Zekası Baskın Çocuk
- Minik Einsteincıklar.
- Sayı ve sembolleri etkin kullanabilirler.
- Soyut kavramları türetme ve mantık yürütebilme becerileri gelişmiştir.
- Analitik düşünebilirler. Parçadan bütüne, bütünden parçaya rahatlıkla ulaşabilirler.
- Puzzle gibi etkinlikler onları cezbeder.
- Sorgulamayı ve somut sonuçlara ulaşmayı isterler. Neden-sonuç ilişkisi kurmadan rahat edemezler.
Doğasal Zekası Baskın Çocuk
- Doğayı doğada yaşayarak öğrenen çocuklardır.
- Örneğin çocuğuna boşaltım sistemini öğreteceksin. Eğer ona bir kedi verip “Bu kediciği besle, sonra kakasını yapana kadar gözlemle” dersen dünyalar onun olur. Kedicik kakasını yaptıktan sonra ise analitik becerileri devreye sokarak neden-sonuç düzleminde boşaltım sistemini çok rahat öğretebilirsin.
- Kapalı ortamlarda kalmayı sevmezler
İşte Gardner özetle böyle demiş dostlarım.
Peki ya sen?
Sen hangi zeka türünde baskınsın?
Peki bu zeka türün ya da diğer bir deyişle öğrenme stilin önemsendi mi?
Sen çocuğunun/öğrencilerinin öğrenme stilini önemsiyor musun?
Önemseyecek misin?
