9. Sınıf Edebiyat Dersi sayfa 114 – 124 arası cevaplar
Hazırlık 1)”Bütün parçaların toplamından fazla bir şeydir.” ifadesi bir bütünü meydana getiren parçaların hiçbir zaman bütünün kendisini karşılayamayacağını anlatmaktadır.Ona bu özelliği kazandıran ise,bir birlik etrafında kazandığı niteliktir. 2)Aynı türkü ya da şarkının değişik kişiler tarafından söylendiğinde ortaya çıkan farklılığın sebebi,türkü ya da şarkıyı söyleyen kişinin,kendi özelliklerini türkü ya da şarkıya yansıtmasıdır. 3)Yorum,”bir yazının veya sözün,anlaşılması güç yönlerini açıklayarak aydınlığa kavuşturmak;bir olayı belli bir görüşe göre açıklama,değerlendirme;gizli veya hayali olan bir şeyden anlam çıkartmaktır.”
İNCELEME 1)Bitmeyen Senfoni ve Moby Dick adlı metinlerin her birinde anlatılanların herhangi biriyle ya da serim,düğüm,çözüm bölümlerinden biriyle metnin bütününü anlamlandırılamaz.Çünkü,metnin anlamı,kendisini meydana getiren parçalardan ya da toplamından oluşmaz.Çünkü anlam,bunların toplamından fazla bir şeydir. 2)”Kıskanç dalgalar kabarıp siliyor izlerimi.Silsinler;ben geçtim ya bir kere”cümlesi yan anlam değeri ve çağrışım gücü bakımından güçlüdür.Çünkü bu cümlelerdeki sözcüklere gerçek anlamları dışında farklı anlamlar yüklenmiş böylece sözcüklerin çağrışım gücü arttırılmıştır.Bu durum edebi metinlerin her okunuşta farklı anlamlar kazanmasının da temel sebebidir. Verilen cümleler öznel durumları ifade etmektedir.Bu cümlelerin yazılış amacı,öznel duyguları estetik bir kaygıyla,edebi metnin olanaklarıyla ifade etmektir. ”Heisenberg,yirmi dört yaşındayken oluşturduğu matris mekanik ve kendi adıyla bilinen belirsizlik ilkesiyle atom fiziğine yeni bir kimlik kazandırır;1923’de Nobel ödülünü alır.” cümlesi yan anlam ve çağrışım gücü bakımından zayıftır.Cümlede ifade edilenler belirli bir anlama sahip,kişiden kişiye değişmeyen nesnel bir yargıdır. 3)”Demir Raylar” ifadesi,Moby Dick’in kahraman anlatıcının hiçbir engel tanımadan her zorluğun üstesinden gelmeyi göze alarak seçtiği yolu ifade etmek için kullandığı bir benzetmedir. 4)Bitmemiş Senfoni ve Moby Dick adlı metinlerde açıkça ifade edilmeyen,sezdirilen,gösterile n,çağrıştırılan anlatılmak istenenler şunlardır; Moby Dick: -Bir paragrafta güneşin batması, -Bir paragrafta İnsanların hayatına yön vermek, -Bir paragrafta ise doğru bildiği yoldan ayrılmamak. Bitmemiş Senfoni -Sanat yoksunu insanların yanlış ve bozuk şehirleşmeye sebep oldukları, Açıkça dile geritilemeyen bu ifadeler,metnin teması etrafında şekillenen ve metnin edebi yönünü ve çağrışım değerini güçlendiren ifadelerdir. 5)Verilen cümleler ait olduğu metnin anlamlı dil birlkleri olarak birer parçasıdır.Anlam yönünden ise,kahraman ruh halini ve çevre algılayışını yansıtan ifadelerdir. 6)Bitmemiş Senfoni adlı metinde yazıldığo dönemin bir sorunu olan çarpık ve yanlış kentleşme ele alınmıştır.Bu durum metnin tarihi gerçekliği olan bir sorunu işlediğini göstermektedir. 7)Eleştirel bir yorumcunun Moby Dick adlı metni tabiab sevgisi veya deniz tutkusu,Bitmemiş Senfoni adlı metni ise müzik sevgisini anlatan bir metin olarak değerlendirmesi mümkün değildir.Eleştirel bir yorumcu metnin iletisine bağlı kalarak metinde yeni ve farklı anlamlar bulup sebepleriyle birlikle açıklamak zorundadır.Bu yeni ve farklı anlamlar metnin iletisinden uzak olamaz. 8)Verilen metinlerin farklı şekilde yorumlanması metinlerin amaç ve iletilerine zarar vermez.Çünkü metin anlamı okuyucunun bilgisi,kültürü,görgüsü ve ruh haline göre oluşur.Bu nedenle aynı metin,farklı okuyucular tarafından farklı şekillerde yorumlanabilir.
Sayfa 119
1.soru: edebiyatı Mümtaz’a ihsan sevdirmiştir. Batu edebiyatçılarını örnek almasını sağlamış divan edebiyatını iyi öğrenmesini sağlamıştır. 2.soru: eski divanları okumuş, tari zevkini almış. Fransız şairlerinden etkilenmiş. 3.soru: Edebiyata olan ilgi, tarih, ıtrı(müzik),resim Mümtaz’ın ilgi duyduğu alanlardır. 4.soru: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hayatıyla romanın kahramanı Mümtaz arasındaki benzerlikler: antalya, tarih, edebiyat 5.soru: Fransız edebiyatına ilgi duymuş, yahya kemal onun hocası ve dostu olmuş, yahya kemal’in yolundan gitmiş, sanata, edebiyata, tarihe ve müziğe ilgi duymuş, Fransız şairlerinden etkilenmiş, batı edebiyatını örnek aldığı gibi divan edebiyatını iyi öğrenmiş, eserlerinde tarih sevgisi zaman, bilinçaltı ve aşk konularını işlemiş, edebiyatı müzik ve resimle birleştirmiş… Huzur –
Sayfa 118 – 119 – 120
soru 1) cevap: cümlelerinden yola çıkarak roman kahramanlarından insanın ve mümtazın kültürel sanatsal ve felsefi yönden etkilediğini söyleyebiliriz. 3) mümtaz tarih güzel sanatlar müzik felsefe estetik mimari vb. alanlarına ilgi duymaktadır. Onun zevkleri ve fikirleri kültürel bir bütünlük göstermektedir. Onun ilgi alanına giren bütün sanatlar akımlar fikirler kendi kültüründen bir araya gelerek, bir potada eriyerek kaynaşmaktadır soru 4) cevap: tan pınarın anılarında aldığımız bölüm bu soruya cevaplayabilir soru 5)cevap: metinden tan pınarın antalyada yaşadığı onun bu şehrin bazı yerlerinden etkilendiğini çıkarabiliriz. tanpınarın metnindeki ihsan karakteri hocası Yahya kemal beyatlıdır edebiyat fakültesinde başlayan hoca-öğrenci ilişkisi tanpınarı çok fena etkilemiştir.. Etkinlik Ahmet Hamdi Tanpınar (23 Haziran 1901 İstanbul-24 Ocak 1962 İstanbul) Türk romancı ve şairdir.Lise öğrenimini Antalya Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1923 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi. Liselerde, yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu. 1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne atandı. 1942-1946 yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bir süre Milli Eğitim müfettişliği yaptıktan sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki görevine döndü. Gençlik yıllarında Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’in talebesi ve dostu olmuş, Batı edebiyatından Paul Valery ile Marcel Proust’u kendisine üstad olarak seçmiştir. Bu yazarlar edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete ön planda yer verirler. Onlara göre edebiyat, tıpkı resim ve musiki gibi “güzel sanat”tır. Onlardan farkı, boya ve ses yerine, insanı ve hayatı anlatmada bu iki vasıtadan çok daha zengin olan dili kullanmasıdır. Tanpınar şiiri hayatının en büyük ihtirası haline getirmiş, fakat asıl kabiliyetini şiir estetiğine göre yazdığı mensur eserlerde göstermiştir. İlk şiiri 1920’ de yayımlanmıştı. Geniş okuyucu kitlesi onu umumiyetle lise kitaplarına ve antolojilere giren “Bursa’da Zaman” şiiri ile tanır. Altmış kadar şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir kitabını ölümüne yakın çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş olarak 1976). Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı taşıdığı, hikaye ve romanlarında da, başta zaman tema’sı olmak üzere, psikolojik anları, bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. (Geniş bilgi Prof. Mehmet Kaplan’ ın Tanpınar’ ın Şiir Dünyası;1964 kitabında). Çeşitli baskıları olan eserleri Dergah Yayınları’ nda toplanmaktadır. Enis Batur, 1992 yılında Ahmet Hamdi Tanpınar’ dan “Seçmeler” adlı bir kitap hazırladı. Yazar ile ilgili yayınlanmış en son eser 2007 yılının sonunda çıkan “Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa”dır. Eser Tanpınar’ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına kadar tuttuğu notlardan oluşmaktadır.
Sayfa 122
1.Sen kırk gün bir ölü bekleyeceksin…… ve Ne yapalım bu da Allah’tan, bunada sabredelim ……… (kitaplarınızda zaten var diye tam yazmadım) cümlelerinde , dönemim dini inançları çerçevesinde, her konuda Allah’a boyun eydiğini, işlerin ona ona havale edildiğini göstermektedir. Meğerse bu yatan şehzade imiş cümlesinde ise.. o dönemde hanedanlık yönetiminin olduğunu göstermektedir.
SAYFA 123
2.Kız odasında nakış işlerken bir kuşun gelmesi, kuşun ertesi akşam yine gelmesi ve kızın bu durumu annesine söylemesi, kuşun 3.kez gelmesi ve kzın annnesinin kaçmaya karar vermesi, kızın ve annesinin başka bir memlekete gitmesi.Kuşun kızı sarayda odaya bırakması, annesinin memleketine dönemesi, kızın İran memleketinden bir halayık satın alması…………. 3. Masalda doğal gerçekçiliği olmayan olağan üstü olaylar yaşanmaktadır. 4. Metinde evvel zamanda bir gün, birkaç gün sonra, akşam üstü gibi belirsiz zaman ifadeleri kullanılmıştır.Masalda; saray , oda , memleket gibi mekanlar İran ve Yemen gibi ülke adları da bulunmaktadır.Bu mekanların anlatımında tasvirlemeye yer verilmiştir.Metindeki zaman ve mekan unsurları, olayların yaşandığı belirsiz zaman dilimi ile mekanları ifade ederek metnin yapı bakımından tamamlanması sağlanmıştır. 5. TABLO karakter/tip nasıl bir insandı?(bunlar tiptir) -kız: iyi,sabırlı/ şehzade: iyi, sabırlı tip durağan mıdır dinamik midir? -ikiside dinamiktir masalın hangi kısmı sizin tip hakkında böyle düşünmenize neden oldu? -kız: sürekli hareketkli/ şehzade: kızı ipten kurtarması sosyal ortam ve çevre bu tipi nasıl etkilemiştir? -kız: zengin-fakir hayatı yaşaması olumsuz/ şehzade: yanlış kişiyle evlenmesi olumsuz bu tipin sizin sizin sosyal ve toplumsal yapıdan farkı var mı? -kız: var/ şehzade: var bu tipin diğer tipler üzerinde etkisi var mıdır? -kız: var/ şehzade: var tip kendi kişiliğinin farkında mı…? -kız: farkında/ şehzade: farkında sizce gerçek hayatta bu masaldaki….. -kız: olmaz/ şehzade: olmaz 6.soru: temel çatışma : iyi ile kötü arasındaki çatışmadır tema : gerçeklerden, kaderden kaçılmaz. iyiler herzaman kazanır. 7.soru:ilahi bakış açısı 3.tekil şahıs anlatım vardır.
SAYFA 124
OĞUZ KAĞAN DESTANI= -Hun dönemi destanlarındandır. -M.Ö 174-209 -İslamiyet öncesi Türk Destanıdır. -Kahraman bakış acısıyla yazılmıştır. Zihniyet Sosyal,siyasi,ekonomik ve dinidir. Oğuz Kağan’ın kişiliği -cesur -kahraman -adaletli -yiğit Kurgu zamanı Oğuz Kağan’ın doğumundan yaşlılığına kadar olan zamandır. -Kılıç,ok,yay,kargı,bakır,gümüş,demir madenleri kullanılmıştır. Olay örgüsü -Oğuz Kağan’ın doğması -Kırk günlükken konuşması -Halkı gergedandan kurtarması -Hükümdar olması -Evlenmesi ve üç çocuğu olması -ikinciye evlenmesi ve üç çocoğunun olması -Ziyafet vermesi -Kendisine tabi olanlarla iyi geçinmesi -Siyasi birliği sağlaması -Oğullarına devleti bırakması Teması:Mete Han’ın Orta Asya’da Türk Birliğini kurması Kişiler: -Altun Kağan -Ay Kağan -Oğuz Kağan -Urum Kağan -Uruz Kağan -Dağ,Deniz,Gök -Gün,Ay,Yıldız NOTLAR: -Destanlarda ki kahramanlar olağanüstü özelliklere sahiptir. -Destanda ki olaylar olağan ve olağanüstüdür. -Destanlar genelde mazmundur. -Anonimdir. Olağanüstü Olaylar: -Anasını sütünü bir kere emer -Çiğ et,çorba ve şarap ister -Dile gelir. -Kırk gün sonra büyür yürür ve oynar -at sürüleri güder,ata biner av avlar Oğuz Kağan’a hanlık ünvanı verilmesi:Hiç kimseinni yaklaşamadığı gergedanı Oğuz Kağan’ın öldürmesi ona hanlıkünvanı verilmesini sağlamıştır. Oğuz Kağan’da -Yönetim şekli -Göçebe hayat -Din anlayışı -Kullandıkları madenler -Cihangirlik anlayışı -Eğlence anlayışı -Çok eşlilik -Belgelik anlayışı gibi anlayışlara rastlanır. OĞUZ KAĞAN (TABLO) Tip nasıl bir insandır? Oğuz Kağan fiziksel özellikleri ve karakteriyle bir kahramanın bütün özelliklerini taşıdığı için bir tiptir.Cesur,kahraman,adaletli,yiğittir. Karakter/tip durağan mıdır ,dinamik midir? Tip kesinlikle dinamiktir.Destan boyunca ön plandadır hiç durmaz hep savaşır. Destanın hangi kısmı szin karakter/tip hakkında böyle düşünmenize neden oldu? Oğuz Kağan’ın kahramanlığını ilan ettiğii bölüm Sosyal ortam ve çevre bu karakteri nasıl etkilemiştir? Oğuz Kağan’ın olağanüstü özellikler taşıması toplumun ondan beklentilerinin fazla olmasına yol açmıştır.O da bu sorumluluklarını başarılı bir şekilde yerin getirmiştir. Bu karakterin /tipin sizin sosyal vetoplumsal yapınızla farkı var mıdır? Yoktur.Bugünkü toplumsal yapıda kendi millei için feda edecek kişilere rastlamak oldukça zordur.Ama yinede toplumumuz kendini kurtaracak kahramanlar beklemektedir. Bu karakterin diğer karakterler üzerinde etkisi var mıdır? Vardır.Boylara isimler ve oğullarına hanlık verilmesi Karakter kendi kiiliğinin farkında mıdır? Farkındadır.Dünya kağanı ilan etmes itaat edenlere dost etmeyenlere düşman kesilmes Sizce gerçek hayatta bu destandaki karakter gibi davranan biri var mıdır? Hayır.Olağanüstü özellikler taşıması ve değişen yaşam koşulları gerçek hayatta böyle kahraman olmasını imkansızlaştırır.
9. Sınıf, Edebiyat, Dersi, sayfa, 114, 124, arası cevaplar
